“Bu gün reinteqrasiya prosesindən söhbət gedirsə, bu proses, əslində, qarşılıqlı olmalıdır. Çünki insan hüquq və azadlıqları ilə bağlı məsələlər kompleks anlayışlardır və bunlar birtərəfli qaydada tətbiq oluna bilməz”.

Bu sözləri açıqlamasında siyasi şərhçi Elçin Mirzəbəyli deyib.

O, Ermənistanla yekun sülh müqaviləsinin imzalanması və Qərbi azərbaycanlının dədə-baba torpaqlarına köçürülməsi ehtimalından söz açıb:

“Qərbi azərbaycanlılar indiki Ermənistan ərazisindəki yaşadıqları yerlərdən Azərbaycandan köçən ermənilərdən fərqli olaraq qovulublar. Şübhəsiz, ermənilərin Qarabağ iqtisadi rayonuna qayıtması təqdirində, vaxtilə Ermənistan ərazisində kompakt şəkildə yaşamış azərbaycanlıların da öz evlərinə qayıtması zəruridir. Ümumən bu rəqəmin təxminən 300 min nəfər olduğu bildirilir. Lakin bu barədə konkret statistika mənə bəlli deyil. Amma bütün hallarda bu şəxslərin sayının 300 mindən az olduğunu düşünmürəm”.

E. Mirzəbəyli əlavə edib ki, son antiterror əməliyyatından sonra Azərbaycan ərazilərini tərk edən ermənilərin əhəmiyyətli hissəsi Qarabağda doğulmayan, xaricdən köçüb bölgədə məskunlaşan şəxslərdir:

“Lakin ermənilərə mqayisədə öz evlərindən qovulan azərbaycanlıların sayı kifayət qədər çoxdur. Əgər ermənilər Azərbaycan ərazilərinə – Qarabağ iqtisadi rayonuna qayıdacaqlarsa, azərbaycanlılar da öz evlərinə qayıtmalıdır və məsələ heç bir halda birtərəfli qaydada öz həllini tapa bilməz”.

Siyasi şərhçinin sözlərinə görə, söhbət vaxtilə Bakı və digər ərazilərdə yaşayan ermənilərdən gedəcəksə, artıq belə bir perspektiv yoxdur:

“Çünki Bakı, Sumqayıt və digər ərazilərdə yaşayan ermənilərin mütləq çoxluğu öz evlərini sataraq, yaxud dəyişərək köçüb. Yəni onlar Bakıya qayıtmaq məsələlərini qabardırlarsa, o zaman İrəvanın özündə də kifayət qədər azərbaycanlı yaşayıb. Deməli, Bakıda İrəvan Teatrından tutmuş hər bir şey orada bərpa olunmalıdır, lakin yaxın mərhələdə bu inandırıcı görünmür. 

Qısası, uzaq perspektivdə bunun müzakirəsi mümkündür, amma indiki şəraitdə, konkret zaman kəsiyində reallaşması inandırıcı deyil”.