Xəbər verdiyimiz kimi, qonşu Qazaxıstanda un və un məmulatlarının noyabrın əvvəllərindən etibarən kəskin bahalaşması müşahidə olunur. Hazırda taxıl keçən il ilə müqayisədə 2 qat bahalaşıb.
Azərbaycanın ərzaq buğdasını əsasən Qazaxıstan və Rusiyadan idxal etdiyini nəzərə alsaq, qonşu ölkədəki bahalaşmanın bizdə də un və çörəyin qiymətinin artmasına təsiri ola bilərmi?

Mövzu ilə bağlı “Yeni Sabah”a açıqlama verən iqtisadçı ekspert Akif Nəsirli bildirib ki, qiymət artımının olması gözləniləndir:

“Sözsüz ki, Azərbaycan ölkə tələbatının yarıdan çoxunun, bəzi illərdə yarıya qədərini idxal hesabına ödəyir. Bu idxal əsasən Qazaxıstandan, Rusiyadan və bir qismi də Ukraynadan gətirilir. Son zamanlarda Ukraynadan idxal olan buğdanın həcmi azalıb. Bizim əsas idxalçımız Qazaxıstandır. Çünki Rusiyada taxıl bizə uzaq ərazilərdə əkilir. Qazaxıstanın daxili bazarında buğdanın qiyməti bahalaşacaqsa, bu ixraca da təsir edəcək. İxracın qiyməti artarsa, Azərbaycanda unun qiymətinin artmasına səbəb olacaq. Bəzən hökumətin daxili bazara çıxartdığı məhsulun qiyməti ixracdan o qədər ucuz olur ki, daxili bazarda onun qiymətinin artırılması ixraca o qədər də təsir eləmir. Misal gətirim, Azərbaycanda təbii qazın 1000 kub metri xaricə 300-350 dollara satılır, amma ölkə daxilində qazın 1000 kub metrini limitlə 100, limitsiz 200 manata alırıq. Mən Qazaxıstanda buğdanın daxili bazarda qiymətini bilmədiyim üçün bu ehtimalı deyirəm ki, daxili bazar ilə ixrac arasında fərq böyük olduğundan ola bilsin ki, daxili bazardakı qiymət artımı ixraca az təsir eləsin. Amma hər halda müəyyən təsirlər olacaq”.

İqtisadçı bazardakı mövcud vəziyyətin də bahalaşmaya səbəb ola biləcəyini deyib:

“Ola bilər ki, orda ixrac qiyməti nə qədər artarsa, burda da ona adekvat və ya daha çox artım olsun. Bir şeyi də nəzərə almaq lazımdır ki, bizdə idxalda ciddi monopoliya var. Həmin monopoliyalar iqtisadi əsası olmayan artımlarda psixoloji təsir ilə də qiyməti artırırlar. Mətbuatda artımla bağlı məlumatlar yayıldıqda artıq onların əlində fürsət yaranır. Monopolistin rəqibi yoxdur, o, bazarı itirməkdən ehtiyat etmir. Azərbaycan iqtisadiyyatının bir özəlliyi də odur ki, ixracatda qiymət artımı olmasa belə, psixoloji informasiyalar əsasında bizim idxalçılar qiyməti qaldıracaq. Buna hökumət müəyyən mexanizmlər əsasında mane ola bilər".


Paylaş: