Faiq Ələkbərli: “Rusdilli məktəblər yalnız ödənişli əsaslarla fəaliyyət göstərə bilər”
“Bu gün Azərbaycanda rusdilli məktəblərin dövlət hesabına fəaliyyət göstərməsi dövlət dilimizə hörmətsizlikdir və bizə yaxşı heç nə vəd etmir”
Ukrayna prezidenti Petro Poroşenko Ali Radada qəbul edilmiş Ukrayna dilinin xüsusi istifadəsi haqqında qanunu imzalayacağını açıqlayıb. Dövlət başçısı bu haqda bir neçə gün əvvəl Lvov vilayətinə səfərinin gedişatında bildirib.
“Mənim üçün böyük qürurdur ki, Ukrayna dili haqqında qanunda Andrey Parubiy və (Ali Radanın sədri red.) və Petro Poroşenkonun imzası olacaq”, - o deyib.
O vurğulayıb ki, bu qanun ölkədə mövcud olan başqa qanunlara qarşı yönəlməyib, Ukrayna dilinin müdafiəsinə yönəlib.
Xatırladaq ki, aprelin 25-də Ukrayna parlamenti dövlət hakimiyyəti orqanları, təhsil müəssisələri və ölkə xəstəxanalarında Ukrayna dilinin məcburi istifadəsi haqqında qanunu qəbul edib. Qanun dilin tətbiq edilməsinin məcburiliyini yalnız şəxsi ünsiyyət və dini ritualların icrasında istisna edib.
Ekspertlər isə hesab edirlər ki, yeni qanun rus dilinin sıradan çıxarılmasına xidmət edir.
Ukraynada keçirilən prezident seçkilərində qalib gələn Vladimir Zelenski isə Feysbuk hesabında adının yazılışını rus dilindən Ukrayna dilinə çevirib.
Bu barədə Zelenskinin mətbuat katibi İrina Pobedonostseva məlumat verib.
“İzləyicilərimizdən gələn bu təklifə baxdıq. Prezident kimi yeni bir statusun olduğunu nəzərə alsaq, bu, həm də yerinə düşdü”, - mətbuat katibi bildirib.
Ruslarla eyni dil qrupuna daxil olan slavyan xalqlarından biri rus dilindən rəsmən imtina etdiyi halda, əsrlərlə Rusiya imperiyasının məkrli siyasətindən əziyyət çəkən, hazırda da bu imperiyanın basqısını öz üzərində hiss edən Azərbaycanın təhsil naziri Ceyhun Bayramov “Rus dilinin intensiv tədrisi” layihəsinin davam etdirilməsi barədə əmr imzalayır. Ölkəmizdə övladlarına rus dilində təhsil vermək istəyən soydaşlarımızın sayı isə gündən-günə artır.
Bəs dünyada, xüsusilə də possovet ölkələrində vüsət alan rusofobiyaya rəğmən, bizdəki rus sevgisinin, rusofilliyin səbəbi nədir?
Bu suala cavab tapmaq üçün AMEA Fəlsəfə İnstitutunun aparıcı elmi işçisi, dosent, fəlsəfə doktoru Faiq Ələkbərliyə müraciət etmişik.
“Azərbaycan müstəqilliyini bərpa etsə də, Rusiya hələ ölkəmizdən tam əlini çəkməyib”

Faiq Ələkbərli sözügedən mövzu ilə bağlı “Hürriyyət” ə bunları söylədi:
“Hesab edirəm ki, ölkəmizdə dövlət hesabına fəaliyyət göstərən bütün rusdilli məktəblər birmənalı şəkildə bağlanmalıdır, övladlaını rus dilində oxutmaq istəyən valideynlər isə bunu öz hesabına etməlidir, yəni rusdilli məktəblər yalnız ödənişli əsaslarla fəaliyyət göstərə bilər.
Biz düz iki əsr Çar Rusiyasının, sonra isə Sovet Rusiyasının işğalı altında olmuşuq. Hazırda isə artıq Rusiya Federasiyası Azərbaycan üçün təhlükə mənbəyi olaraq qalmaqdadır.
Bizim dövlət rəhbərliyində bu gün də nəinki rus dilinə, eyni zamanda Rusiyaya rəğbətlə yanaşan qüvvələrin olması bir faktdır, gerçəklikdir. Bu isə onu göstərir ki, Azərbaycan müstəqilliyini bərpa etsə də, Rusiya hələ də Azərbaycandan tam əlini çəkməyib.
“Rusiyaya ilə bağlı bu qədər güzəştlərin olması məhz Rusiya ilə münasibətləri sabit saxlamaq istəyindən irəli gəlir”
Azərbaycan torpaqlarının işğal olunmasında həm Sovet Rusiyasının, həm də bugünkü Rusiya Federasiyasının ciddi əməyi var.
Artıq qeyd etdiyim kimi, bu gün də Rusiya Azərbaycan üçün bir təhlükə mənbəyi olaraq qalır. Ola bilsin, bizdə hələ də rus dilinə, rus mədəniyyətinə və ümumiyyətlə Rusiyaya ilə bağlı bu qədər güzəştlərin olması məhz Rusiya ilə münasibətləri sabit saxlamaq istəyindən irəli gəlir. Əslində bunu qorxaqlıq, cəsarətsizlik də adlandırmaq olar. Zənnimcə, sözügedən məsələdə bunların hamısı var.
Azərbaycan sözün həqiqi mənasında öz müstəqilliyinin keşiyində dayanırsa və bu günkü ölkə rəhbərliyi doğrudan da müstəqil siyasət yürütdüyünü dünyaya bəyan etmək istəyirsə, bu günə qədər rus dili ilə bağlı edilən bütün güzəştləri ləğv etməlidir.
Bilmirəm, Azərbaycan hökumətinin iradəsi çatarmı ki, Ukraynada olduğu kimi, rusdilli məktəblərə qadağa qoysun, amma düşünürəm ki, sözügedən qadağa hökmən qoyulmalıdır.
“Zənnimcə, rusdillilik məsələsi Azərbaycanın gələcəyi üçün təhlükəlidir”
Ümumiyyətlə, dövlətimiz Rusiyaya münasibətdə daha qəti və sərt mövqedən çıxış etməlidir. Onsuz da Rusiya nə Qarabağ məsələsində, nə də digər məsələlərdə bizim xeyrimizə bircə addım belə atmayıb, düşünürəm ki, heç atmayacaq da.
Ona görə də Azərbaycan öz mövqeyini ortaya qomalıdır. Zənnimcə, rusdillilik məsələsi Azərbaycanın gələcəyi üçün təhlükəlidir.
Bu gün ölkədə övladlarına rud dilində təhsil verən soydaşlarımız az deyil. Onların əksəriyyəti rud dilinin dünyaya çıxış olduğunu düşünür, rusdilli olmağı yüksək mədəni səviyyə kimi dəyərləndirir.
Biz müstəqil olduğumuzu iddia etdiyimiz halda, Azərbaycanımızın qüzeyində hələ də övladlarımızı rusdilli məktəblərdə oxuduruq, onlara rus mədəniyyətini, rus ədəbiyyatını öyrədirik. Azərbaycanımızın güneyində isə soydaşlarımız fars şovinizminəsinə gərərək öz ana dillərində təhsil almaq üçün mübarizə aparır, işgəncələrə məruz qalır.
“Azərbaycanda rusdilli məktəblərin dövlət hesabına fəaliyyət göstərməsi dövlət dilimizə hörmətsizlikdir və bizə yaxşı heç nə vəd etmir”
Böyük ürək ağrısı ilə qeyd etməliyəm ki, hələ də Azərbaycanımızın qüzeyində rus dili və rus mədəniyyətinin, güneyində isə fars dili və fars mədəniyyətinin hegemonluğu davam edir. Bu isə heç şübhəsiz bizim parçalanmağımızda, birləşə bilməməyimizdə maraqlı olan qüvvələrin xeyrinədir, onların yürütdüyü məkrli siyasətin nəticəsidir.
Əslində bu gün Azərbaycanın qüzeyi öz müstəqilliyi, milli-mənəvi dəyərlərə sadiqliyi ilə güneylilərə nümunə olmalıdır. Amma təəssüf ki, tolerantlıq, multikulturalizm adı ilə bizi kökümüzdən ayırırlar. Bu gün Azərbaycanda rusdilli məktəblərin dövlət hesabına fəaliyyət göstərməsi dövlət dilimizə hörmətsizlikdir və bizə yaxşı heç nə vəd etmir”.


Paylaş: