Azərbaycan Mərkəzi Bankının (AMB) İdarə Heyəti uçot dərəcəsinin 7,75 faiz səviyyəsində saxlanılması barədə qərar qəbul edib. Bu barədə AMB-nin yeni rəhbəri Taleh Kazımov mətbuat konfransında açıqlama verib.

Onun sözlərinə görə, faiz dəhlizinin aşağı həddi 6,25 faiz, yuxarı həddi 9,25 faiz səviyyəsində saxlanılıb. AMB-nin faiz dəhlizinin parametrləri ilə bağlı növbəti qərarı iyunun 17-də ictimaiyyətə açıqlanacaq.

Analitiklərin fikrincə, yerli tənzimləyici mövcud inflyasiya riskləri fonunda hələ də xaricdəki mərkəzi banklardan nümunə götürəcək. Bu il inflyasiyanın 6,6-7,5 faiz aralığında olacağını və gələn il hədəf diapazonuna yaxınlaşacağını gözləyən Mərkəzi Bankın proqnozlarına baxmayaraq, beynəlxalq analitiklər başqa cür düşünürlər.

“Fitch Ratings” beynəlxalq reytinq agentliyinin məlumatına görə, bu il orta inflyasiya ikirəqəmli həddə çatacaq və 11,7 faiz səviyyəsində olacaq. Agentliyin analitikləri, həmçinin, bu il Azərbaycan Mərkəzi Bankının uçot dərəcəsinin 0,25 faiz bəndi artacağını proqnozlaşdırırlar, baxmayaraq ki, onlar inflyasiyanın aşağı düşməsinə kömək etmək üçün dünya əmtəə qiymətlərinin aşağı düşəcəyinə, təchizat zəncirinin pozulmasına son qoyulacağına və real məzənnənin bahalaşmasının ləngimiş effektinin 2023-cü ildə proqnozlaşdırılan 7,2% orta həddində olacağına ümid edirlər. Dia.az-ın məlumatına görə, iqtisadçı ekspert Xalid Kərimli AYNA-ya şərhində deyib ki, Mərkəzi Bankın qarşısında duran əsas vəzifə qiymət artımını saxlamaq və milli valyutaya psixoloji təzyiqi neytrallaşdırmaqdır: “İnflyasiyanın sürətləndirilməsinə bir çox amillər təsir edir, ona görə də bu müstəvidə hökumətin və monetar qurumların prioritetləri dəyişməz olaraq qalır. Buna görə də qiymət “maxovik”ini tətikləyən halların pul kütləsinin artımı ilə deyil, daha çox kənardan gətirilən inflyasiya ilə bağlı olmasına baxmayaraq, əsas bank pul siyasətini sərtləşdirməyə davam edəcək. Burada ABŞ Federal Ehtiyat Sisteminin (FED) monetar siyasətinin sərtləşməsi fonunda dolların proqnozlaşdırılan möhkəmlənməsini də nəzərə almaq vacibdir”.

Yeri gəlmişkən, daha əvvəl FED-in sədri Cerom Pauel may iclasının nəticələrinə əsasən, əsas faiz dərəcəsini 50 baza bəndinə qədər artırma ehtimalının yüksək olduğuna işarə etmişdi. Belə bir ssenarinin lehinə Amerika tənzimləyicisinin rəhbərliyinin bir sıra üzvləri əvvəllər çıxış ediblər. Bütün dünyada inflyasiya ilə mübarizə aparmaq üçün mərkəzi bankların faiz dərəcələrinin artırılması tendensiyası qeyd olunub. Ölkəmizə münasibətdə inflyasiya - artım mexanizmi çox zəif işləyir.

Bank və maliyyə məsələləri üzrə ekspert Əkrəm Həsənovun AYNA-ya dediyinə görə, AMB-nin uçot dərəcəsinin kommersiya banklarının məzənnələrinə, deməli, iqtisadiyyat üçün pulun dəyərinə lazımi təsir göstərməməsinin səbəbi Azərbaycan tənzimləyicisi tərəfindən kreditləşdirilən kredit və maliyyə strukturlarının dairəsinin həddən artıq dar olmasıdır: “Mərkəzi Bankın kreditləri az sayda kommersiya banklarına verilir, digər maliyyə institutları isə bu vəsaitlərdən asılı deyil. Yəni normal iqtisadi, bank sistemində uçot dərəcəsi çox vacib alətdir”.

“Məsələn, ABŞ Federal Ehtiyat Sisteminin uçot dərəcəsinin dəyişməsi təkcə ABŞ-a deyil, bütün dünya ölkələrinə təsir edir. FED onu yüksək inflyasiya riski ilə artırır, kreditləşməni məhdudlaşdırır. Amma bizim bank mühitimizdə sağlam rəqabət yoxdur və buna görə də tənzimləyicinin faiz dərəcəsinin dəyərlərindən praktiki olaraq heç nə dəyişmir”, - deyə ekspert vurğulayıb.

AMB-nin əsas faiz dərəcəsinin hərəkətsizliyi şəraitində dünyada inflyasiya vəziyyəti daha da mürəkkəbləşir, buna görə də tətbiq edilən inflyasiya riskləri artır. Beynəlxalq proqnozlara əsasən, ərzaq və yanacaq qiymətlərinin artması və tədarük zəncirinin pozulması səbəbindən bu il inflyasiya təzyiqləri daha qabarıq olacaq və gözləniləndən daha uzun sürəcək.