Naxçıvandan mənə məktub yazan bəzi şikayətçilər soruşurlar:

-“Xan” həzrətləri gedib, onun komandası isə yerindədir. Dünənə qədər “xan”a məddahlıqla məşğul olan bu komanda indi peşə bacarığını köhnə ağanın lənətlənməsinə, yeni rəhbərin təriflənməsinə sərf edir. Sizcə, Naxçıvan nə zamanadək bu məddah ordusu ilə idarə olunacaq? Fuad Nəcəflinin Naxçıvanı yeni qaydalarla idarə etmək təcrübəsimi çatmır, yoxsa bizim anlamaqda çətinlik çəkdiyimi başqa mətləblərmi var ki, o da köhnə təcrübələrə əsaslanır?

Cavabım:

-Əziz dostlar, Naxçıvanda hələ də “xan” kadrlarının hakimiyyət başında saxlanılması siyasi təcrübəsizlikdən irəli gəlmir. Əksinə, sizin üzərinizdə siyasi idarəetmə elminin dəfələrlə sınaqdan çıxarılmış “Üç məktub” strategiyası həyata keçirilir.

“Üç məktub” strategiyası nədir?

Bu strategiya 3 mərhələli prinsip əsasında qurulub. İlk mərhələ, ictimai narazılığı köhnə “xan”ı tənqid yağmuruna tutmaqla sakitləşdirməyi nəzərdə tutur ki, hazırda Naxçıvan bu metodla idarə olunur. İkinci mərhələdə idarəetmədəki bütün nöqsanlar “xan”dan qalma kadrların üzərinə atılacaq və onlar bir-bir dənlənəcək. Üçüncü mərhələdə isə, növbə yeni rəhbərə gələcək.

Necə?

Gəlin, sizə ən yaxşısı, adını da bu lətifədən alan “Üç məktub” staregiyasına aid maraqlı bir hadisə nəql edim. Zənnimcə, aşağıdakı lətifəni oxuduqdan sonra Naxçıvanda yaşanan və sizin başa düşmədiyiniz proseslərin əsl mahiyyətinə vaqif ola bilərsiniz.

Üç məktub

Xalq narazılığının qarşısını ala bilməyən Osmanlı vəzirlərindən biri istefaya getmək məcburiyyətində qalır və yerinə təyin olunan xələfinə içərisində üç zərf olan bir mücrü hədiyyə edir. Xələfinə məsləhət görür ki, çarəsiz vəziyyətə düşəndə hər dəfə mücrüdəki zərflərdən birini açıb məktubu oxusun və orada yazılanları qeyd-şərtsiz yerinə yetirsin.

Yeni vəzir işə başlayandan bir müddət sonra ölkədə vəziyyət qarışır. Xalq baş alıb gedən problemlərə qarşı üsyana qalxır. Üsyanı yatıra bilməyəcəyini anlayan vəzir çarəsiz vəziyyətdə nə edəcəyini fikirləşir. Birdən yadına sələfinin ona əmanət kimi yazıb qoyduğu məktublar düşür. Axtarıb mücrünü tapır və üzərində “1-ci məktub” yazılan zərfi açır. Məktubda “Sələflərini günahlandır, bütün günahları onların boynuna yıx, vəziyyətdən çıx” yazıldığını görüb nə edəcəyinə qərar verir. Dərhal xalqın qarşısına çıxaraq ölkədə yaranmış bütün problemlərin günahını özündən əvvəlki vəzirin üstünə atır və onu edam etdirir. Sadəlövh kütlə “əsl günahkarın” tapıldığına sevinir və tezliklə vəziyyətlərinin yaxşılaşacağına inanaraq sakitləşir. Ümidlə yeni islahatları gözləyir.

Fəqət heç nəyin dəyişmədiyini görən xalq az müddətdən sonra yenə ayağa qalxır. Sələfi günahlandırmaq artıq işə yaramayanda vəzir mücrüdəki ikinci məktubu açır. Məktubda “Ətrafını günahlandır, bütün günahları onların boynuna yıx və vəziyyətdən çıx” yazılıbmış. Vəzir yenə xalqın qarşısına çıxıb əyan-şərəfinin – nazirlərin, komitə və administrasiya rəhbərlərinin pis işlədiyini, ölkədəki vəziyyətin bu səbəbdən arzuolunmaz məcraya yönəldiyini deyərək, bir neçə iri məmuru cəzalandırır. Asdığını asır, kəsdiyini kəsir. Xalq bu dəfə də vəzirin ədalətinə inanır, yenə islahatlara ümid bəsləyə-bəsləyə bir müddət daha gözləyir.

Amma gözləməyin əbəs olduğunu başa düşüncə, daha əzəmətli və qəzəbli şəkildə saraya hücuma keçir. Canını narazı kütlənin əlindən zorla qurtaran vəzir özünü hövlnak mücrünün üstünə atır. Üçüncü zərfi açıb oxuyur: “Üç məktub da özün yaz və sonunu gözlə!”.

Qısası, “xan”dan qalan trol dəstəsi və yarıtmaz kadrlar ikinci mərhələdə kəsilmək üçün bəslənilirlər. Allah Fuad müəllimi üçüncü mərhələdən qorusun.

Heyder Oguz