Heç kəsin şübhəsi olmasın ki, Azərbaycan qanunvericiliyi hər kəsə qarşı ədalətli və düzgün qərar vermək imkanındadır. Mühakimə edilən şəxs düşmən əsgəri belə olsa...

Bu fikirləri beynəlxalq hüquq üzrə professor Fərhad Mehdiyev qeyd edib. O vurğulayıb ki, ələ keçirilən erməni əsgərlərinin necə mühakimə ediləcəyi tez-tez verilən suallar arasındadır:

“Ələ keçirilən erməni əsgərlərinə necə yanaşaq? Bunlar terrorçudur, yoxsa müharibə əsiri? Ümumiyyətlə, konfliktə antiterror əməliyyatı, yoxsa işğalçı Ermənistana qarşı müharibə kimi yanaşmalıyıq?

Əvvəlcə onu qeyd edim ki, hər iki yanaşmanın özünəxas əlverişli və əlverişsiz şərtləri var.

Birincisi, bu konfiktə Ermənistanın işğal təcavüzü nəticəsində, BMT Nizamnaməsinin 51-ci maddəsinə uyğun zəruri müdafiə mahiyyətində aparılan müharibə kimi yanaşmağın daha düzgün olduğunu düşünürəm. Belə olduqda, ələ keçirilən Ermənistan Respublikasının vətəndaşları əsir mahiyyətində qəbul olunacaqdır. Həmin əsirin açıq müharibə cinayəti törətməyibsə, yerli cinayət qanunvericiliyinə görə məsuliyyətə cəlb olunmalıdır. Onlara 1949-cu il Cenevrə konvensiyalarına uyğun olaraq davranacağıq. Məsələn, yaralılar müalicə olunacaq, məcburi əməkdə istifadə olunmayacaq, gündə ən az bir dəfə yemək veriləcək və s.

Müharibə qanunları tətbiq olunduqda, bu bizə erməni birləşmələrinin üzvü olanları gördüyümüz hər yerdə (təslim olduqları ana qədər) məhv etmə imkanı tanıyır.

Digər tərəfdən, mülki əhaliyə dəyə biləcək hansısa təsadüfi ziyanı, müharibə qanunları daxilində, əsaslandırmaq daha asandır. Müharibənin sonunda biz Ermənistandan kompensasiya istəyəcəyik, bu da daha sonra bağlana biləcək hansısa sülh müqaviləsində əlimizi daha güclü edəcəkdir.

Ermənistan vətəndaşı olmayan, Dağlıq Qarabağda yaşayan, amma bizim vətəndaşlığı qəbul etməyən əlisilahlı, unifromalı (horse de combat olan) separatçı ermənilərə gəldikdə isə bunlar əsir alındıqda onlara əsir rəftarı göstərmək şərt deyildir. Azərbaycan Respublikası Cenevrə Konvensiyasının 2-ci seçmə, 1977-ci il protokolunu qəbul etmədiyinə görə, bunlarla terrorçu/cinayətkar kimi rəftar etmək mümkündür.

İkincisi, antiterror əməliyyatı kimi yanaşmanın tək əlverişli şərti isə konliktə üçüncü tərəflərin müdaxiləsinin qarşısını almaqdır. Görünən budur ki, bu günün şərtlərində üçüncü tərəfin müdaxiləsini neytallaşdıra bilmişik.

Üçünücüsü, torpaqlarımızın qondarma “dqr” tərəfindən deyil, Ermənistan tərəfindən işğal edildiyini biz uzun müddətdir irəli sürürük, buna dair AİHM, AŞPA və Aİ qərararı var”.


Paylaş: