Ötən həftə 2023-cü ilin dövlət büdcəsi layihəsinin Milli Məclisin divarları arasında müzakirəsi zamanı “Azərbaycan Hava Yolları” QSC-nin (AZAL) fəaliyyəti ilə bağlı növbəti tənqidi fikir səsləndirilib. Belə ki, Milli Məclisin İnsan hüquqları komitəsinin sədri Zahid Oruc deyib ki, Azərbaycan vətəndaşlarının xaricə getmələri üçün yeganə nəqliyyat operatoru olan AZAL biletlərinin qiyməti təkcə vətəndaşlar üçün ağır maliyyə yükü deyil, həm də Hesablama Palatasının son yoxlamaları göstərdi ki, şirkətin borcu dövlətin iqtisadi təhlükəsizliyini təhdid edir.

Deputatın sözlərinə görə, audit zamanı müəyyən edilib ki, koronavirus pandemiyası ilə əlaqədar AZAL-a ayrılmış dövlət yardımı - 35,3 milyon manat əvvəlki illərin öhdəliklərinə, əsaslı vəsait qoyuluşlarına, qeyri-kommersiya xarakterli lüzumsuz ödənişlərə və cərimələrə, habelə əvvəlcədən təsdiq olunmuş bölgüyə aidiyyəti olmayan istiqamətlər üzrə xərclənib.

“Bank kreditləri və AZAL-ın digər borcları 2022-ci il yanvarın 1-nə 2,1 milyard manat təşkil edir və bu da təkcə likvidlik üçün deyil, həm də dövlət büdcəsi üçün ciddi təhlükə yaradır. Alternativ beynəlxalq uçuşlar həyata keçirən şirkət yoxdur, Türkiyəyə uçuş vətəndaşa Gürcüstan və Ermənistanla müqayisədə 3 dəfə baha başa gəlir”, - deyə Z.Oruc bildirib.

Göründüyü kimi, ölkənin yeganə aviadaşıyıcısı aviabiletləri yüksək qiymətə satmasına baxmayaraq, hələ də fəaliyyətini zərərlə davam etdirir və dövlət büdcəsinin gəlirləri hesabına mövcuddur.

Azərbaycana aviabiletlərə alternativ qiymətlər təklif edən digər aviaşirkətlərə icazə vermək üçün qiymət siyasətinin yenidən qurulması və rəqabət mühitinin yaradılması çağırışlarına baxmayaraq, AZAL öz xidmətlərinin dəyərinin aşağı salınması prosesini imitasiya edir.

Məsələn, bu ilin sentyabrında AZAL Bakı-İstanbul-Bakı marşrutu üzrə aviabiletlərin onlayn bronlaşdırılması yolu ilə “Economy Lite” tarifini tətbiq edib. Əvvəlcə qeyd olunub ki, bu gediş haqqına yalnız əl yükü (çəkisi 10 kq-a qədər və ölçüləri 55x40x23 sm-ə qədər) daxildir. Amma AZAL bu tarifi təklif etməklə aviabiletlərin qiymətini qaldırıb.

Əgər 2022-ci ilin iyul ayında ən aşağı “Economy Classic” tarifi ilə gediş-dönüş biletini 743 manata almaq mümkün idisə (gediş şənbə günü saat 08:50-də, dönüş bazar ertəsi saat 23:25-də), sentyabrda eyni gediş-dönüş biletinin qiyməti artıq 776 manata başa gəlir. Faktiki olaraq, AZAL endirim elan edərək, əslində biletin maya dəyərini 33 manat qaldırıb.

Bundan əlavə, diqqəti bu qiymət artımından yayındırmaq üçün AZAL minimum “Economy Lite” gediş haqqını tətbiq edib və bu tarifə əsasən, Bakı-İstanbul-Bakı marşrutu üzrə bileti 725 manata almaq olar. Amma, aviabiletin qiyməti 18 manat ucuzlaşsa da, sərnişinlər 23 kq baqajı pulsuz daşımaq, aviabileti qaytarmaq və uçuş tarixini dəyişmək imkanlarını itiriblər. Halbuki “Economy Classic”ə 23 kq-lıq pulsuz əl yükü, aviabiletin geri qaytarılması və ya dəyişdirilməsi imkanı daxil idi.

Yuxarıda deyilənlərin fonunda, AZAL-ın bu ilin sentyabrında yeni prinsipə əsasən təqdim etdiyi təyyarələrin göyərtəsindəki əyləncə sistemi sərnişinlərdə açıq-aşkar istehza yaradır. Onları təyyarədaxili əyləncə və Wi-Fi əlaqəsindən daha çox sərfəli qiymətə aviabilet maraqlandırır.

Daxili tənqidlər fonunda AZAL-ın bu il Britaniyanın müxtəlif aviaşirkətlər və hava limanları tərəfindən göstərilən xidmətlərin keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi sahəsində nüfuzlu özəl konsaltinq şirkəti olan “Skytrax” tərəfindən Mərkəzi Asiya və MDB məkanında dörd ulduz reytinqi və ən yaxşı regional aviaşirkət adına layiq görülməsi kifayət qədər şübhəli görünür.

Bir tərəfdən “Skytrax” AZAL-ı xidmət, qonaqpərvərlik və uçuş təhlükəsizliyi sahəsində dünya səviyyəli xidmətlərin göstərilməsində lider kimi qiymətləndirir, digər tərəfdən isə şirkətin dövlətə böyük borcları var... //AYNA//