Bu il mənzil bazarında qiymətlər və tələb nəzərəçarpacaq dərəcədə artıb. Mütəxəssislər daşınmaz əmlaka marağın artmasının əsas səbəbini keçən il sərt karantin səbəbindən mənzil almaq planlarını həyata keçirə bilməyən potensial alıcıların, sözün əsl mənasında bu bazara qaçmaları, bunun da “təxirə salınmış tələb” faktoru olduğu ilə əlaqələndirirlər.

Dövlət Statistika Komitəsindən verilən məlumata görə, bu ilin birinci rübündə Azərbaycanda mənzil bazarında qiymət indeksi əvvəlki rüblə (2020-ci ilin IV rübü) müqayisədə 2% artıb. Rəsmi hesablamalara görə, ilkin bazarda mənzillər bu ilin yanvar-mart aylarında 1,2%, təkrar mənzil bazarında 2% bahalaşıb.

Mütəxəssis hesablamalarına görə, Azərbaycanda mənzil qiymətləri indeksindəki artım iki səbəblə əlaqədardır: ilkin mənzil üçün pulsuz torpaq sahələrinin azalması və tikinti materialları qiymətlərinin artması. Bu bazarın mütəxəssisləri qiymət artımını xarakterizə edən digər məqamları da araşdırırlar.

Azərbaycan Rieltorlar Birliyinin (ARB) sədri Elnur Azadovun AYNA-ya dediyinə görə, bu il mənzil qiymətləri keçən ilin hesabat dövrü ilə müqayisədə 15% artıb: “Hamımız bilirik ki, son bir ildə sərt karantin səbəbindən bir çox potensial alıcı ev almaq planlarından imtina etməli oldu. Buna görə də məhdudlaşdırıcı tədbirlərin yumşaldılmasının “qoruyucu baryeri” aradan qaldıracağı və tələb dalğasının bu bazarı aşacağı gözlənilirdi”.

“Bu gün biz son bir ildə “yığılmış” alıcıların təbii bir sıçrayış prosesinin şahidi oluruq. Yeni qaydalar və standartlar qiymət artımına dolayı yolla - mənzil tikintisinin azaldılması yolu ilə də təsir edir. Əvvəllər bir hektarda 40-50 min kvadrat metr ərazidə daşınmaz əmlak inşa etmək mümkün idisə, yeni standartlara görə bu rəqəm 25 ilə 30 min arasındadır. Bu da inşaat şirkətlərinin fəaliyyətinə mənfi təsir göstərir”, - deyə ekspert bildirib.

Azadovun fikrincə, məzənnədəki “ziqzaq”lar tələb və təklif seqmentində, daha sonra mənzil fondunun inşasında aktivliyi stimullaşdıra bilər.

Daşınmaz əmlak eksperti Elnur Fərzəliyev isə AYNA-ya statistikadan danışarkən, ümumiyyətlə diqqətdən kənarda qalan başqa bir məqamın olduğunu deyib: “Təxmini statistikanı onlayn satış saytlarında və əmlak ofislərində alış və satış nəticələrinə əsasən ölçürük. Nəzərə alınmalıdır ki, bir çox inşaat şirkətinin təcrübəsində bir müştəri ofisə gəlir və uzunmüddətli kreditlə mənzil ala bilər. Və bir çox inşaat şirkəti mənzilləri həm daxili, həm də ipoteka krediti şərtləri ilə satır. Bir qayda olaraq, statistika bunu nəzərə almır”.

Mütəxəssis inşaat materiallarının qiymətlərinin artdığını da diqqətə çatdırıb: “Tikinti materiallarının çox hissəsi xaricdən gətirildiyi üçün yeni binaların bahalaşma ehtimalı daha yüksəkdir. Buna əlavə olaraq tikinti üçün torpaq sahələrinin sayı azalır və bu seqmentdə də qiymətlər artır”.

Analitiklərin fikrincə, son bir il ərzində daşınmaz əmlak bazarı əvvəlki dövriyyəsindən çox uzaq idi ki, bu da əsas və birbaşa bazar iştirakçısının - İpoteka və Kredit Zəmanət Fondunun, habelə notariat kontorlarının, rieltorlar və ticarət agentlərinin addımlarını məhdudlaşdıran nisbətən zəif işi ilə izah edildi. Ümumiyyətlə, durğunluğa inzibati amillər də səbəb olub.

Buna əlavə olaraq makroiqtisadi amillər də keçən il bazarın vəziyyətinə əhəmiyyətli təsir göstərib. Eyni zamanda, maliyyə bazarındakı psixoloji risklər bazara maliyyə axınını məhdudlaşdırdı və potensial alıcılar vəsaitləri daha etibarlı valyutada saxlamağa üstünlük verdilər.

Bundan əlavə, bazar dövriyyəsinə xaricdən maliyyə axınının azalması da təsir göstərib. Tikinti sektoruna və daşınmaz əmlaka cəlbedicilik azalmışdı. Bu gün vəziyyət dəyişir və əməliyyatların çoxu əhali tərəfindən əmlaka kapital yerləşdirilməsi ilə əlaqəli ola bilər. İndi dollar əmanətləri üzrə faiz dərəcələri çox aşağıdır və daşınmaz əmlakdakı rentabellik, milli valyutanın məzənnəsinin sabit qalacağını nəzərə alaraq, dollar əmanətlərindəki gəliri üstələyir. Və bu, yoxlanılmış bir investisiya aləti üçün daha bir plyusdur. Nəhayət, bankların reputasiyası azaldı və bunun fonunda daşınmaz əmlak daha cəlbedici görünür.


Paylaş: