Azərbaycanda biznes kredit faizlərinin yüksək olmasından müştərilər şikayət edir. Banklar isə əksini düşünür.

Belə ki, bank mütəxəssislərinin fikrincə, adətən, sahibkarlar Azərbaycanda kredit faizlərini Avropadakı ilə müqayisə edirlər və 2-3 il əvvəl başlanğıc nöqtəsinin 2% civarında olduğunu bildirirlər.

Amma son vaxtlar hətta Avropada faiz dərəcələri əhəmiyyətli dərəcədə artıb. Hazırda Avropa Mərkəzi Bankının uçot dərəcəsi 5%-ə yaxındır, FED-in uçot dərəcəsi isə 5%-dən yüksəkdir. Hazırda dünyada endirim dərəcələri də yüksəkdir. Məsələn, Azərbaycanda istehlak kreditləri 11-22% arasında təklif olunur. Yəni bir müştəri 11 faizlə, digəri 22 faizlə kredit ala bilər. Bəs bu fərq nədən qaynaqlanır? Bu fərq adətən müştərinin risk profilindən asılıdır. Yüksək riskli müştəriyə yüksək faizlə kredit təklif olunur və əksinə. Hər kəsə standart bir kredit dərəcəsi təklif etsəniz, bu, aşağı riskli müştərinin yüksək riskli müştərinin risklərini kompensasiya edəcəyi anlamına gələcək. Beləliklə, əgər kredit faizi aşağı olarsa, deyək ki, 11% olacaq və eyni zamanda depozitlər 10% civarında cari faiz dərəcələrində qalsa, xərclər gəlirdən çox olacağı üçün bank işinin bütün məntiqi pozulacaq.

Qeyd edək ki, bu gün ölkədə həm biznes, həm də istehlak kreditləri ilə bağlı faizlərin yüksək olması reallıqdır və bu istiqamətdə narazılıqlar hətta məhkəmə prosesinə çevrilir. Əgər banklar mövqeyində qərarlıdırsa, niyə biznes, istehlak kreditləri ilə bağlı vətəndaşlar problemlə üzləşməlidir?

İqtisadçı-ekspert Əkrəm Həsənov “Cebhe.info”-ya bildirib ki, Avropada kredit üzrə faiz aşağıdır, əmanət üzrə də 1-2 faiz təşkil edir:

“Bizdə isə əmanət faizləri 10-12 faizdir. Bizim vətəndaşlar da banka pul qoyanda çox qazanmaq istəyirlər. Yəni onlar 1-2 faizə qane olmur. Bank da 10-12 faizlə əmanət qəbul edirsə, onun üstünə öz xərcini, qazancını qoyacaq və buna görə də faiz artır. Azərbaycanda bütövlükdə faiz dərəcələri yüksəkdir. Bank əgər krediti aşağı faizlə versə, onda əmanət üzrə faizləri haradan ödəsin? Bu baxımdan məsələyə kompleks baxmaq lazımdır. Faizlərin də bütövlükdə yüksək olması kredit riskləri ilə bağlıdır. Yəni risklər yüksəkdir. Kreditlərin qaytarılmaması, işlərin məhkəmələrdə uzanması, icra məmurlarının işləri uzatması kimi hallar var. Məhkəmələrdə əsasən biznes kreditləri ilə bağlı daha çox işlər öz əksini tapır. Çünki biznes kreditlərində sahibkarların vəkilləri də, maliyyə dəstəyi də olur və banklara maksimal müqavimət göstərir. Ona görə də işlər uzanır. Bu gün istehlak kreditləri ilə bağlı məhkəmə işləri çoxdur”.