"2004-2020-ci illərdə müstəqillik zamanı Azərbaycanın ən uzunmüddətli xarici işlər naziri olmuş Elmar Məmmədyarovun dövründə dövlətin bu əsas xarici siyasət idarəsi korrupsiya, qanunsuzluq və başqa qaranlıq əməllər yuvası oldu. Bu illər ərzində XİN-də Məmmədyarov başda olmaqla çox sayda vəzifəli şəxslərin qanuna zidd, peşəkarlıqdan uzaq işləri barədə mətbuatda mütəmadi yazılar dərc edilirdi". Bu barədə DİA.AZ-a göndərilən məqalədə deyilir.

Məqalədə daha sonra bildirilir: "Amma bu həyəcan təbilinə vaxtında lazımi əhəmiyyət verilmədi. XİN-in tutduqları vəzifələrə layiq olmayan, diplomatiya kimi vacib, ali sənətə uyğun gəlməyən rəhbər şəxsləri cəzasızqıqdan arxayınlaşaraq əməllərini davam etdirirdilər.

Nəticədə XİN-də ədalətsizlik, qanunsuzluq və qeyri-peşəkarlıq o həddə çatdı ki, belə vəziyyətlə barışmayaq istəməyən diplomatlar da etirazlarını açıq ifadə etməyə başladılar. Xüsusilə 2015-ci ildən nazirlik daxilində gedən neqativ proseslər əvvəlkindən də intensiv və açıq şəkildə mətbuat səhifələrinə çıxdı. İllərlə yığılıb qalan problemlər, mənfi hallar Məmmədyarov və əlaltılarının ört-basdır etmək cəhdlərinə baxmayaraq XİN-in öz diplomatları tərəfindən ifşa edilirdi.

Lakin hətta bu qalmaqallardan sonra da bir nazir kimi yararsızlığı tam təsdiq olunan Elmar Məmmədyarov barəsində hansısa səbəblərdən lazımi tədbir görülmədi. Əksinə, xarici işlər naziri kimi səlahiyyətlərindən sui-istifadə edərək XİN-də özü və dəstəsinin etdiyi haqsızlıqlara qarşı çıxanları cəzalandırırdı. Həmin şəxslər Məmədyarov və onunla birlikdə qeyri-qanuni əməllərin icraçısı olan XİN rəsmilərinin təzyiq və təqiblərinə məruz qalırdılar. Onlar qanunsuz olaraq işdən çıxarılır və digər haqsızlıqlara məruz qalırdılar.

Nəhayət, uzun illər XİN-də Məmmədyarov və dəstəsinin xalça altına süpürdükləri qanunsuz, əyri əməllərin fəsadı açıq və qalmaqallı şəkildə 2020-ci ilin iyulunda vulkan kimi püskürdü. Əvvəlcə Dövlət Təhlükəsizlik Xidməti XİN-də reydlərə başlayaraq onlarla vəzifəli şəxsi həbsə aldı. Nazir müavinlərindən Ramiz Həsənov və Nadir Hüseynovun sorğu-suala çəkildiyi barədə mətbuatda məlumatlar yayıldı. Hələ indiyə qədər heç bir ölkənin diplomatiya tarixində xarici işlər nazirliyinin əməkdaşlarının, diplomatların korrupsiya ittihamları ilə belə kütləvi həbsi müşahidə olunmamışdı.

Daha sonra preizdent İlham Əliyev televiziya qarşısında açıq şəkildə Elmar Məmmədyarovu işinin öhdəsindən gələ bilməməkdə, rəhbərlik etdiyi XİN-i isə fəaliyyətsizlikdə ittiham edərək rüsvayçı şəkildə vəzifəsindən qovdu.

Bu illər ərzində Məmmədyarov və əlaltılarının XİN-də törətdikləri əməllər mətbuatda yayılmaqla bərabər məhkəmələrdə də şikayətlərə səbəb olub. Onların ədalətsizliklərindən və qanunsuz hərəkətlərindən əziyyət çəkən bir çox şəxslər hüquqlarının müdafiəsi üçün məhkəmələrə üz tuturdular.

Şikayətçilər əsasən XİN-də hüquqları pozulan, qeyri-qanuni işdən çıxarılan əməkdaşlar və XİN-in vəzifəli şəxslərinin qanunsuz hərəkətlərindən əziyyət çəkənlər şəxslər idi.

Bakı İnzibati və Apellyasiya məhkəmələrinin arxivində müxtəlif dövrlərdə XİN-ə qarşı qaldırılmış azı 10-a qədər məhkəmə iddiası barədə məlumatlar mövcuddur. Müxtəlif vaxtlarda Xarici İşlər Nazirliyinə qarşı iddia qaldırmış şikayətçilərdən Məmmədov Məsim Əhməd oğlu, Qaçayev Marlen Fəxrət oğlu, Əhmədova Əminət Əli qızı, Həsənov Azad Məmmədağa oğlu, Zamanov Taleyran Zaur oğlu, Məmmədova Nərgiz Xəlil qızı, Bağırov Süleyman Orucəli oğlu, Hümbətov Fuad Dursun oğlu və Qurbanov İlqar Şixəli oğlunun adları mövcuddur. Bu məhkəmə işləri Məmmədyarovun dövründə XİN-də baş vermiş saysız-hesabsız neqativ halların, qanunsuzluqların çox az hissəsini əks etdirir.

Lakin məhkəmələr də XİN rəhbərliyinin qanunsuz əməllərindən şikayətçi olanların işlərinə demək olar ki, heç vaxt ədalətlə baxmayıb. Hakimlər müxtəlif bəhanələrlə XİN-in xeyrinə qərarlar veriblər.

Bu, məhkəmələrin adətən yüksək vəzifəli şəxslərə qarşı iddialara münasibətdə müstəqil qərar verə bilməmələri, hakimlərin onlarla təmənna, qohumluq, dostluq və digər motivlərlə münasibətdə olmalarından irəli gəlib. Baki İnzibati və Apellyasiya məhkəmələrinin arxivində XİN-ə qarşı qaldırılan iddialar üzrə işə baxan hakimlərdən Miminat Hacıbəyova, Mirzə Tağızadə, Ülvi Mayılov və digərlərinin adları göstərilib.

Başqa diqqət çəkən məhkəmə işi XİN-in daxilində yaradılmış mənzil tikintisi ilə məşğul olan “Diplomat – 2008” MTK adlı şirkətlə bağlıdır. Jurnalist Cavanşir Həsənlinin araşdırması ilə üzə çıxmışdı ki, nazir olduğu vaxt Elmar Məmmədyarov bu şirkətə XİN-də idarə rəisi Elxan Azayevi rəhbr təyin edib. Avropa və Amerika ölkələrini kurasiya edən Azayev təbii ki, Elmar Məmmədyarovun yaxın adamı idi və bu səbəbdən də şirkətin idarəçisi olub.

“Diplomat – 2008” MTK şirkəti XİN-in binasının yaxınlığında mənzillər tikdirərək baha qiymətə satırdı. Əldə edilən gəlirin hara sərf olunması barədə isə məlumat yoxdur.

Cavanşir Həsənovun bundan əvvəl üzə çıxartdığı Elmar Məmmədyarovun ABŞ-ın Nyu York şəhərində oğlanlarına aldığı çoxmilyonluq mənzillərinin pulunun haradan gəlməsi sualına “Diplomat – 2008” MTK da cavab ola bilər. Nazir olduğu üçün biznes fəaliyyəti qanunla qadağan olunan Məmmədyarov məhz bu səbəbdən ölkənin “tikinti maqnatı” adlandırılmışdı.

Növbəti araşdırmalar nəticəsində Elmar Məmmədyarovun milyonlarla dollarlıq mənzilləri ABŞ-ın artıq sabiq prezidenti Donald Trampa məxsus şirkətdən aldığı məlum oldu. O, bu yaxınlarda “Azadlıq” radiosuna verdiyi müsahibəsində ABŞ hakimiyyət orqanlarının pulun mənbəyi barədə heç bir sual vermədiklərini demişdi.

Hansı ki, ABŞ-da Maqnitski Aktı və digər qanunlara əsasən korrupsiyada şübhəli bilinən xarici şəxslər məsuliyyətə cəlb oluna bilərlər. ABŞ-ən maliyyə və ədliyyə qurumları da Elmar Məmmədyarovun mülkləri barədə jurnalist sorğusuna cavab vermədilər. Yeni Co Bayden administrasiyasının bu məsələdə hansı mövqe tutuacağı məlum deyil.

DTX XİN-də həbslər aparan zaman “Diplomat – 2008” MTK-nın rəhbəri Elxan Azayevin də istinataq cəlb olunduğu barədə məlumat yayıldı. Lakin bunun nəticəsi barədə hələ ki, bir xəbər yoxdur. Məhkəmənin də şirkətlə bağlı hansı yekun qərar verdiyi məlum deyil.

Digər məlumatlara əsasən XİN-i bu məhkəmə işlərində nazirliyin hüquqi təminat idarəsi təmsil edib. İdarənin rəisi Hüseyn Hüseynov adlı şəxsdir. Onun 1996-cı ildə özəl Azərbaycan universitetindən məzun olduğu, bir müddət Azərbaycanın Rusiyadakı səfirliyinin əməkdaşı olduğu bildirilir.

Hüseyn Hüseynov 2011 və ya 2012-ci ildən Elmar Məmmədyarov tərəfindən həmin vəzifəyə təyin edilib. İddialara görə nazir müavini Nadir Hüseynovla yaxın olub. O, Elmar Məmmədyarov və Nadir Hüseynovun tapşırığı ilə XİN-də qeyri-qanuni əmrlərin hazırlanmasının və digər qanuna zidd sənədləşmələrin aparılmasının əsas icraçılarından sayılır. XİN-ə qarşı qaldırılmış iddiaların məhkəmələrdə rədd edilməsi üçün hakimlərə müxtəlif yollarla təsir göstərən şəxsin də Hüseynov olduğu ehtimal edilir.

Maraqlıdır ki, istər hüquqşünas, istərsə də diplomat keyfiyyətlərinə cavab verməyən Hüseyn Hüseynov Məmmədyarov kənarlaşdıırıldıqdan sonra da bir çoxlarından fərqli olaraq tutduğu vəzifədə saxlanılıb. Hətta Baş nazir Əli Əsədovun qərarı ilə bir neçə ay əvvəl H.Hüseynov XİN-in kollegiya üzvü təyin olunub.

Himayəçisi Nadir Hüseynov nazir müavinliyindən çıxarılsa da, Hüseyn Hüseynovun tutduğu vəzifədə saxlanılması, üstəlik XİN-in kollegiyasına da üzv edilməsinə mümkün iki səbəbə göstərilir.

Birincisi, onun E.Məmmədyarov və N.Hüseynovdan sonra başqa bir yüksək rütbəli dövlət məmuru tərəfindən himayə olunmasıdır.

İkinci səbəb isə yeni xarici işlər naziri Ceyhun Bayramovun da H.Hüseynovun XİN-dəki pozuntulara, qaranlıq işlərə qanun donu geyindirmək qabiliyyətinə ehtiyac duyması ola bilər. Buna görə də XİN-dəki qanunsuzluqlarda məsuliyyət payı istintaqa cəlb olunmuş maliyyə, işlər və konsulluq idarələrinin rəhbərlərindən az olmayan H.Hüseynov toxunulmaz qalıb.

Beləliklə də adı, soyadı haqq uğrunda həyatını, ailəsini qurban vermiş imam Hüseyndən götürülsə də, Hüseynov XİN-də haqsızlığa, qanunsuzluğa alət olmağa davam etməkdədir.

XİN-ə qarşı iddiaların ədalətli həllini tapmaması və illərlə üst-üstə yığılmış digər problemlərin aradan qaldırılmasında irəliləyişlərin olmaması yeni nazir Ceyhun Bayramovun da işinin öhdəsindən gələ bilməməsi qənaətini yaratmaqdadır.

Nazir təyin edildiyi ilk vaxtlarda Bayramov XİN-in maliyyə, işlər və ümumi katiblik idarələrinin rəhbərliyinə özünün təhsil nazlriyindən gətirdiyi kadrları təyin etdi. Heç bir diplomatik təcrübəyə malik olmayan şəxslərin bu vəzifələrə gətirilməsi dərhal mətbuatda sual doğurmuşdu. Bəziləri isə bu təyinatların onsuz da bərbad hala salınmış XİN-in Məmmədyarovun adamlarından təmizlənməsi üçün zəruri addım sayırdılar.

Lakin Hüseyn Hüseynovun vəzifədə saxlanılması, XİN-də vəziyyətin dəyişməsi üçün heç bir iş görülməməsi problemləri getdikcə dərinləşdirir. Bu səbəblərdən də diplomatik təcrübəsinin olmaması, zəif və rəhbərlik qabiliyyəti aşağı təsir bağışlayan Ceyhun Bayramvoun XİN-də müsbət dəyişikliyə nail ola biləcəyinə şübhələr artmaqdadır.

Azərbaycan dövlətinin və ordusunun prezident İlham Əliyevin ali baş komandanlığı ilə Dağlıq Qarabağ münqaişəsində qazandığı böyük hərbi qələbəni diplomatik cəbhədə də möhkəmləndirmək hazırda zərurətə çevrilib. Güclü diplomatiya isə layiqli diplomatların olması, sağlam diplomatik aparatın yaradılması ilə mümkündür".


Paylaş: