“Ukrayna ətrafında münaqişənin qaynar mərhələsi Azərbaycanın Ermənistana təcavüz etmək üçün əl-qolunu açacaq. Bu baxımdan, Ukrayna məsələsi və ümumiyyətlə, Rusiya ilə Qərbin qarşıdurması Ermənistan üçün son dərəcə həssas mövzudur”.

Belə bir ziddiyyətli fikri “Sputnik” İnformasiya Agentliyinə müsahibəsi zamanı, beynəlxalq təhlükəsizlik üzrə erməni ekspert Vladimir Poqosyan səsləndirib.

O, “Bakıdan İrəvana qarşı daimi təhdidləri” xatırladıb və lazım gələrsə, “güc yolu ilə Zəngəzur dəhlizinin açılacağı” vədlərini yada salıb: “Bu təhdidlərə göz yummaq olmaz. Maraqlıdır ki, Azərbaycan eyni Ukrayna ilə çox intensiv əlaqələr qurur. İki ölkə arasında kifayət qədər ciddi ümumi iqtisadi və hərbi-siyasi maraqlar mövcuddur. Yanvar ayında isə İlham Əliyevin Kiyevə səfəri zamanı iki ölkənin liderləri suverenlik və ərazi bütövlüyü ilə bağlı həmrəy olmaq və birgə hərəkət etmək barədə razılığa gəliblər”.

“Türk faktorunu da unutmaq olmaz. Türkiyə, neytrallıq vədlərinin əksinə olaraq, Ukrayna ordusunu fəal şəkildə silahlandırır, “Bayraktar”larla təmin edir və Moskvanı daim “Krımın qanunsuz ilhaqında” ittiham edir”, - deyən Poqosyan əmindir ki, Türkiyə müdaxilə etməyəcəyinə nə qədər zəmanət versə də, kənar müşahidəçi kimi qalmayacaq.

Beləliklə, bu mütəxəssisə görə, Rusiya Ukraynaya hücum edən kimi, Azərbaycan da Ermənistana qarşı dərhal eyni şəkildə davranacaq - Zəngəzur bölgəsini “işğal etmək” üçün ona hücum edəcək.

Qəribədir, bu nəticə haradan gəlir? Bir neçə onilliklər ərzində torpaqlarımızı işğal altında saxlayan Ermənistandan fərqli olaraq, Azərbaycan indiyədək bir metr belə, yad ərazini işğal etməyib. Nə üçün Azərbaycan indi Ermənistan kimi davranıb, beynəlxalq hüquq normalarını pozmalı, birdən-birə bütün dünya birliyinin gözündə işğalçıya çevrilməlidir? Belə bir dönüşün Azərbaycana nə faydası var? Bəli, heç bir.

Üstəlik, hamı bilir ki, Ermənistana kimlərsə müdaxilə edərsə, Rusiya ordusu dərhal hərəkətə keçir. Ortada Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı (KTMT) da var. Bu halda onların mütləq şəkildə işğala müqavimət göstərmək hüququ olacaq, çünki İrəvan onlarla müvafiq beynəlxalq müqavilələr bağlayıb.

Yəni, bu bütün versiya az-çox mövzunu bilən hər kəs üçün açıq-aydın axmaqlıq görünür. Əgər belədirsə, çox güman ki, başqa məqsədlər güdülür. Vladimir Poqosyan naməlum fiqurdur və tamamilə mümkündür ki, “Sputnik” ondan belə bir mövzunu - Azərbaycanı potensial təcavüzkar və beynəlxalq hüququ pozan ölkə kimi gündəmə gətirmək üçün fiqur kimi istifadə edir.

Sual olunur: belə bir obraz yaratmaq kimə sərf edir? Açığı, Ermənistan cəmiyyətinin qonşu Azərbaycana, eyni zamanda Türkiyəyə münasibətinin pisləşməsində maraqlı olan bəzi qüvvələrə. “Sputnik” Kremlin birbaşa nəzarətində olan bir agentlikdir. Buradan belə bir nəticəyə gəlmək olar ki, bu cür ssenari - Azərbaycan və erməni xalqları arasında gərginliyin davam etməsi Rusiya Federasiyasının müəyyən qrup yüksək vəzifəli şəxsləri üçün faydalıdır. Rəsmi səviyyədə Moskvadan tamamilə fərqli, sülhməramlı niyyətlərdən danışılsa belə.

Maraqlıdır, baş verənlərin “kuklaçılara” tam olaraq nə faydası var? Qlobal məqsəd – parçala və hökm sür? DİA.AZ xəbər verir ki, baş verənləri AYNA-ya tanınmış ekspertlər şərh ediblər.

Ukraynanın keçmiş informasiya siyasəti nazirinin müavini, Post-İnformasiya Cəmiyyəti İnstitutunun direktoru, Kiyev-Mogilyan Akademiyasının müəllimi Dmitri Zolotuxin:

“Azərbaycan mətbuatına şərhlərimdə dəfələrlə qeyd etdiyim kimi, Kremlin əsas xarici siyasət məqsədi Rusiya Federasiyasının sərhədlərinin perimetri boyunca sabitliyi pozan prosesləri mümkün qədər qızışdırmaq və dəstəkləməkdir. Təbii ki, Ukraynaya qarşı təcavüzlə Dağlıq Qarabağ münaqişəsini müqayisə etmək tam düz olmazdı. Bununla belə, çox yüksək dərəcədə əminliklə deyə bilərik ki, Kreml uzun illərdir ki, hər iki münaqişəni tamamilə şüurlu və məqsədyönlü şəkildə qızışdırır.

Bu baxımdan Kremlin təbliğat ruporu olan “Sputnik”in belə davranışı tamamilə başadüşüləndir. Onun məqsədi düşmənçilik, qorxu səpmək, ən pisinin gözləntisi əhval-ruhiyyəsini yaratmaq üçün səlahiyyəti olmayan marjinal ekspertlərin şərhlərindən istifadə etməkdir.

Fikrimcə, Vladimir Putin Ukraynaya qarşı irimiqyaslı hərbi təxribatları davam etdirməyə cəsarət edərsə, Türkiyənin siyasi rəhbərliyinin davranışı tamamilə proqnozlaşdırıla bilər. Özünüz baxın, hazırda Qara dənizdə Rusiya hərbi təlimləri keçirilir. Onlarla döyüş gəmiləri, raket atəşləri, manevrlər faktiki olaraq Qara dənizin şimal hissəsinin ərazisinin 25%-dən çoxunu bağladı. Azov dənizinin limanları demək olar ki, tamamilə bağlanıb. Bu, sığorta şirkətlərinin daşınma üçün ərazidən istifadə etməyi tövsiyə etməmələrinə səbəb oldu.

Bunlar o deməkdir ki, dəniz nəqliyyatının intensivliyi aşağı düşür və bu, təbii ki, Ukrayna iqtisadiyyatına zərbə vurur. Zərbə altında daha nə olduğunu bilirsinizmi? Türkiyənin nəzarəti altında olan Bosfor və Çanaqqala boğazlarından istifadənin sıxlığı. Beləliklə, Ukraynanın qarşısında Putinin başladığı qılınc cingiltisi və əzələlərin gərilməsi artıq Türkiyə iqtisadiyyatına tamamilə konkret və dərhal ziyan vurur”.

Buna baxmayaraq, vəziyyətin sabitliyinin pozulmasının təşəbbüskarının kim və hansı səbəbdən olduğunu xatırlamaq lazımdır. Bu, Vladimir Putindir. Və əgər hörmətli erməni ekspertlər bizim hamımız kimi vəziyyətin deeskalasiyasını istəyirlərsə, qoy onlar da öz siyasi rəhbərliyinə müraciət etsinlər ki, KTMT-dəki tərəfdaşları özlərinə başqa məşğuliyyət tapsınlar”.

Gürcüstan Texniki Universitetinin professoru, konfliktoloq, beynəlxalq münasibətlər üzrə elmlər doktoru Amiran Xevtsuriani:

“Cənab Poqosyanın açıqlamasının hansı məlumata və ya təhlilə əsaslandığını deyə bilmərəm. Həmçinin, Ukrayna ətrafında baş verən hadisələrlə üst-üstə düşən belə bir nöqteyi-nəzəri məhz Kremlin açıq təbliğatçısı “Sputnik”in yayması çox şübhəli görünür. Mən istisna etmirəm ki, Moskvadakı bəzi qüvvələr Cənubi Qafqazdakı kövrək sülhdən narahat ola bilər, çünki, onların əsas təhlükəsi olan davamlı sülhdür - bu, istər-istəməz onların regiondakı mövqelərini zəiflədəcək və nəticədə onları oyundan çıxaracaq. Açığı, hazırda belə bir təhlükə görmürəm.

Karyerasının zirvəsində olan cənab Əliyevin beynəlxalq nüfuzunu tamamilə ləkələyəcək təcavüzkar damğasına niyə ehtiyacı olduğu aydın deyil. Hələ bu addımla bağlı Rusiyanın öhdəlikləri və s. var. Ermənistana təcavüz halında KTMT risklərini saymırıq. Əminəm ki, Əliyev belə ciddi reputasiya riskinə getməyəcək, o, artıq 2020-ci ildə həyatının əsas məqsədinə nail olub, əvvəllər itirdiyi əraziləri ölkəyə qaytarmaqla, indi o, bu ərazilərin inkişafı ilə məşğuldur, bu isə çox iş tələb edir.

Zəngəzur dəhlizinin açılmasına gəlincə, hesab edirəm ki, bu məsələni də mərhələli şəkildə həll etmək olar, xüsusən də bu, 2020-ci il noyabrın 10-da imzalanan sazişdə nəzərdə tutulduğuna görə. Eyni zamanda, Ermənistanla Türkiyə arasında münasibətlərin normallaşdırılması istiqamətində aparılan işlər bu məsələyə müsbət təsir göstərəcək.

Düşünürəm ki, Ermənistanla Azərbaycan arasında münasibətlərin normallaşması üçün belə bir müzakirə başlamalıdır. Davamlı qarşıdurma şəraitində yaşamaq mümkün deyil, bu qarşıdurma artıq bir neçə nəslin nümayəndələrinin həyatı bahasına başa gəlib. Deməli, qırğın vaxtı keçmişdə qalmalı və bölgədə sülh birdəfəlik bərqərar olmalıdır”.

Azərbaycanlı ictimai xadim, siyasi şərhçi və hüquqşünas Fuad Ağayev:

“Bu gedişlə belə çıxır ki, “Sputnik” İrəvan küçələrində yoldan keçən istənilən şəxsdən beynəlxalq siyasətin müxtəlif aktual mövzuları ilə bağlı rəylər alacaq. Tamamilə qeyri-ciddi, tamamilə məntiqsiz bir yanaşmadır. Mən qəbul edirəm ki, Rusiyanın siyasi elitasında Cənubi Qafqazda gərginliyin artmasında, Azərbaycan və Ermənistan orduları arasında toqquşmalarda maraqlı olan insanlar var, lakin bu, Azərbaycan üçün qətiyyən lazım deyil. Bu cür addımlar müşahidə olunmayıb və müşahidə olunmur.

Biz hazırkı faktiki vəziyyətdən razıyıq və bu, əsasən bizim arzularımıza uyğundur. Sülh müqaviləsinin bağlanması məsələsini həll etmək qalır. Və təbii ki, belə bir şəraitdə hərbi əməliyyatları bərpa etmək qətiyyən münasib deyil. Üstəlik, ekspert Ermənistan ərazisinin “işğalından” danışırsa, burada KTMT faktorunu unutmamalıdır”.