…Bura 90-cı illərdə salınmış və Bakının Nizami rayonunun Qara Qarayev və C.Naxçıvanski küçələrinin kəsişməsindən başlayaraq qərb tərəfdən Mikayıl Əliyev, şərq tərəfdən isə Elşən Səlimanov küçələrinədək olan, təxminən uzunluğu 1 km, eni isə yenə də təxminən 250-300 metr olan park ərazisidir, amma indi kolxoz bazarıdır… Bakının 80-ci illərini yaşamış sakinlər həmin ərazinin (metronun «Neftçilər» və «Xalqlar dostluğu» stansiyalarını birləşdirən Qara Qarayev prospekti məlum park ərazisini iki yerə bölür) park üçün nəzərdə tutulduğunu da yaxşı bilirlər. Sonradan parkın üst hissəsində «8 KM Bazarı» kimi tanınan bir bazar tikildi. Zirzəmisi olan bu yerdə kolxoz bazarı yerləşdirildi… Lap sonralar isə təxminən yarım hektarlıq bu bazarın ətrafı xırda alverxanalara çevrildi. Əvvəlcə meyvə-tərəz və heyvandarlıq məhsullarının satışı üçün nəzərdə tutulan bazar sonradan pal-paltar, dəmir-dümür və s. satışı bazarına çevrildi…

Parkdan alverə: «Təzadlar» sakinlərin xahişi ilə ərazidəki problemi araşdırmalı oldu…

Bəli, 90-cı illərdə aidiyyəti qurumların «yadından çıxdı» ki, bu ərazidə hər iki istiqamətə park salınmalıdır. Yaşıllıqlar yavaş-yavaş yoxa çıxarıldı, quruduldu, yerini topdansatış bazarının fürsətçilləri tutdu. Amma vaxtilə Eldar Əzizovun da icra başçısı işlədiyi bu rayonda kimsə düşünmədi ki, bura əhalinin sıx yaşadığı ərazidir, ən azı topdansatış üçün buraya yük maşınlarının kütləvi giriş-çıxışı gələcəkdə böyük problemlər yaradacaq…

**

İcra başçıları bir-birini əvəz etdi, amma bazarın başqa münasib yerə köçürülməsi düşüncəsi dəyişmədi. Beləliklə, o boyda park 8 km qəsəbəsinin xəritəsindən silinib ticarət bazarına çevrildi…

Bazarın qarşısındakı həllolunmaz tıxac…

Bir tərəfdən sürücülər, digər tərəfdən bazarın az qala ortasında yaşayan sakinlərin narazılıq dolu səsini isə tıxacda qalan avtomobil və avtobusların siqnal səsi batırmaqda ikən, bazarın rəhbərliyində məhkəmə qalmaqalı başladı… Səhmdarların işinə, hətta 2014-də keçmiş MTN polkovniklərindən olan Çovdarovun da qarışdığı mediadan bəlli hadisədir…. Vətəndaşlar gecələr topdansatışçıların səs-küyündən, gündüzlər isə pərakəndəçilərin qır-qışqırığından, alverini bitirib rayona tələsməyənlərin domino səsindən yata bilməməsi ikinci bir probem oldu. Hətta bazara gecə saatlarında minik maşınlarında toyuq-cücə gətirənlər özlərini bu ərazidəki yaşayış binalarının arasına verib lövbər salırdılar.

***

İndi bu ərazidəki yaşayış binalarının həyəti də bir növ bazarı xatırladır. Biz də bazara ara küçələrdən daxil olduq, çünki əsas deyilən küçədə tıxac həlledilməz görünürdü.

Təsəvvür edin, Nizami RİH-nin ətrafı da toyuq-cücə, meyvə-tərəvəz gətirən minik maşınları və alverçilərin yurd yeri kimidir. Guya icra başçısı bunları pəncərəsindən görmür ki?

Həyətləri alverçilərdən qoyruyan şlaqbaumlar…

C.Naxçıvanski küçəsində yaşayan Aydın Səlimov «Təzadlar»a danışır ki, hazırda bu ərazidən köçməkdən başqa çarəsi yoxdur:

- Neft sahəsində çalışaraq uzun illər sonra iş yerindən bu mənzili alanda sevindim. Amma sevincimiz çox çəkmədi. Gördüyünüz kimi, meyvə-tərəvəz satanlar bazarda yer tapmadığından həyətlərimizə doluşublar… Yay vaxtı meyvə-tərəvəz qalıqlarının, satılmamış balıq məhsullarının, qarpız-yemişin, başı kəsilmiş və daxili orqanlarının atıldığı bu ətrafdakı tullantı iyindən burun tutmadan keçmək olmur. Səs-küy bütün günü davam edir, evdə yata bilmirik…

Ağsaqqalın dərdi dərindir. Deyir:

-Təmizlik cəhənnəmə, sakitçiliyimiz əlimizdən alınıb. Bakı şəhər İcra Hakimiyyəti, şəxsən mer Eldar Əzizov bu məsələyə son qoymalıdır. Bir dəfə gəlib bu əraziyə baş çəksə, yetər ki, burada yaşamağın mümkünsüzlüyünü görsünlər… Bu bazar artıq bütün 8 KM qəsəbəsini əhatə etməkdə, həyətlərimizi zəbt etməkdədir. Biz nə vaxtadək bu vəziyyətdə yaşamalıyıq??? İki dəfədir evimi satmaq istəyirəm, amma alıcı gəlib bu biabırçılığı, zir-zibili, səs-küyü görüb çıxıb gedir…

«Bazar münasib yerə köçürülməldir…»

Bu sözlər isə Naxçıvanski küçəsinin əks tərəfində, Nizami RİH-nin yaxınlığında yaşaydığını deyən Mahmud Həsənova aiddir. Deyir:

-Qara Qarayev prospektində DYP əməkdaşları hər gün nəzarətə çıxırlar. Tıxacın qarşısını almaq mümkün deyil. Həm sakinlər, həm də avtomobil sahibləri əziyyət çəkir. Biz demirik ki, bazar olmasın, olsun. Amma bu cür nə gəldi satılan bazar başqa yerə köçürülməlidir… Naxçıvanski küçəsində və əks tərəfdə də vətəndaşlar məcbur olub həyətlərinin girişinə şlaqbaum qoyublar. Çünki bütün günü həyətə alverçi maşınları girib-çıxmaqdadır və özümüz öz həyətimizə girə bilmirik…

«Məlhəm»in məlhəmi işə yaramır…

Diqqətimizi bir fakt da cəlb edir: uzun illər idi bazarın şərq hissəsində (Sabunçu tərəfi) təyinatı məlum olmayan dördmərtəbəli bir bina tikilmişdi. Bina istifadəsiz qalmışdı. Bu yaxınlarda məlum oldu ki, «Məlhəm» hospitalın rəhbərliyi həmin binanı icarəyə götürüb və ora olub indi də hospital.

C.Naxçıvanski küçəsində yaşayanların şikayətini araşdırarkən məlum oldu ki, hospital yerləşən yol bazarın arxa hissəsi və həm də açıq girişi olduğundan burada həmişə tıxac olub. İndi vəziyyət lap pisləşib. Bəzən isə həmin küçəyə düşən avtomobilin Q.Qaryev prospektinə (küçə bir istiqamətlidir) çıxışı ən azı yarım saat çəkir. Sağ və sol hissəni bazar alverçilərinin maşınları tutduğundan vəziyyət daim belədir.

Belə bir məqamda əsas girişi və çıxışı həmin küçəyə açılan hospitalda xəstələrin vəziyyəti necə ola bilər, siz deyin. Təsəvvür edin, biz ərazidə olanda da xəstəxananın ətrafındakı alış-verişə gələnlərin, satıcıların səs küyü bəs deyilmiş kimi, tıxacda çabalayan avtomobillərin siqnal səsi də bir yandan ciddi narahatlıq demək idi.

Bəs bunu bilə-bilə, nədən hospital rəhbərliyi və həkimlər buranı müalicəxana seçiblər? Biz hələ küləkli havalarda ətrafı bürüyən meyvə-tərəvəzin, toyuq-cücənin, çürümüş qarpız-yemiş və pomidorun və s. iyini demirik.

Deməli, «Məlhəm» bu dəfə nəinki ərazidə yaşayan sakinlərin və xəstələrinin səhhətinə məlhəm ola bilməyir, elə özünün də səmərəli fəaliyyətinə və kliyent cəlbinə məlhəm deyildir. Çünki ən azı bura xəstə gətirən uzunmüddətli tıxaca düşməli, yaxud sağalmağa gələn isə yenə də əvvəl söylədiyimiz problemləri yaşamalıdır… Kəskin iy və qoxu, səs-küy, tıxaca düşən maşınların tüstüsü və s. xəstələrin sağalmasına yox, daha da xəstə düşməsinə səbəb olmayacaqmı?!

***

Beləcə, bu da bazardan reportajımız və gördüklərimiz: bir tərəfdən ağız deyəni qulaq, digər tərəfdən də yuxusu və dincliyi ərşə çəkilmiş sakinlərin harayını -şikayətini məmurlar eşitmir! Amma nə qədər gec deyil, insanların rahatlığını bütünlüklə pozan bu bazar barədə ciddi düşünməyin vaxtıdır…

«Təzadlar»ın Araşdırma Qrupu